Curatieve Conservering

Net zoals voor “preventive conservation” heeft ICOM-CC een definitie opgesteld en goedgekeurd voor “remedial conservation”.

ICOM-CC definieert “remedial conservation” als volgt:

“all actions directly applied to an item or a group of items aimed at arresting current damaging processes or reinforcing their structure. These actions are only carried out when the items are in such fragile condition or deteriorating at such a rate, that they could be lost in a relatively short time. These actions sometimes modify the appearance of the items.”

Curatieve conservering wordt hier dus gedefinieerd als alle maatregelen die men treft aan een object of een groep objecten om schadelijke processen, die aan de gang zijn, te stoppen of om de structuur van deze objecten te verstevigen. Deze acties worden enkel uitgevoerd wanneer de objecten in zo’n kwetsbare toestand verkeren of zo vlug vervallen dat ze op korte termijn verloren kunnen gaan. Deze acties kunnen soms het uitzicht van objecten veranderen.

Als voorbeelden geeft ICOM-CC:

“Examples of remedial conservation are disinfestation of textiles, desalination of ceramics, de-acidification of paper, dehydration of archaeological materials, stabilization of corroded metals, consolidation of mural paintings, removing weeds from mosaics.”

Als voorbeelden van curatieve conservering worden de volgende behandelingen aangehaald: het behandelen van textiel tegen insecten, het ontzouten van keramiek, de ontzuring van papier, het drogen van archeologische materialen, het stabiliseren van gecorrodeerde metalen, het verstevigen van muurschilderingen, het verwijderen van onkruid op mozaieken. Deze lijst kan uiteraard verder aangevuld worden met talloze andere voorbeelden.

Wie kan aan curatieve conservering doen?

De verscheidenheid aan materialen en de complexiteit van de problemen die zich stellen vereisen een grondige kennis van materialen, processen van verval en interventietechnieken. Ofschoon er gemeenschappelijke elementen zijn vergt elk soort materiaal een specifieke aanpak. In de praktijk komt het er op neer dat curatieve conservering in de eerste plaats de taak is van conservator-restorers die een materiaalspecifieke opleiding genoten hebben.

In een aantal gevallen omvat de curatieve behandeling een aantal technische ingrepen waarbij niet-conservator-restorers kunnen assisteren. Dit is enkel en alleen mogelijk indien deze personen vooraf een grondige theoretische en praktische basisopleiding en omkadering hebben gekregen. Bovendien zullen deze personen enkel onder de directe begeleiding en toezicht mogen werken van een professioneel geschoolde conservator-restorer. De beslissing over welke behandelingen een object of een collectie mag of moet ondergaan zal steeds de bevoegdheid zijn van een conservator-restorer gespecialiseerd in de specifieke materie. De conservator-restorer blijft verantwoordelijk voor het uitstippelen van de behandeling, het uitgevoerde traject, de noodzakelijke omstandigheden, de toegepaste technieken en de gebruikte materialen.

Wat zijn de kosten voor curatieve conservering?

De kosten van curatieve conservering zullen afhankelijk zijn van diverse factoren waaronder: het aantal aangetaste objecten, de aard en de ernst van de aantasting, de benodigde infrastructuur, het feit of de behandeling wordt uitbesteed of in eigen beheer wordt uitgevoerd, de aard van de toegepaste technieken en gebruikte materialen.

Kan curatieve conservering in eigen beheer gebeuren?

Een instelling kan een curatieve conservering in eigen beheer uitvoeren wanneer aan de twee volgende eisen zijn voldaan: de uitvoering door een conservator-restorer en de aanwezigheid van de nodige infrastructuur.

Indien de instelling door omstandigheden niet over een conservator-restorer beschikt maar wel over de nodige infrastructuur kan ze een externe deskundige inhuren om de behandeling in eigen instelling te laten uitvoeren. Indien de instelling over een conservator-restorer beschikt maar niet over de infrastructuur, dan is het misschien mogelijk om deze in te huren voor de duur van de behandeling. Indien geen van beiden aanwezig zijn is men aangewezen op een externe partner en omgeving om de behandeling toe te passen.

Is het toepassen van een curatieve behandeling in eigen beheer een voordeel?

Het toepassen van de behandeling in eigen instelling heeft enkel een voordeel als aan beide bovengaande voorwaarden is voldaan. Het voordeel situeert zich in het feit dat men op elk ogenblik de controle behoudt over zijn collectie. Het betekent dat het object of de collectie niet moet vervoerd worden waardoor het risico van beschadiging door manipulatie en/of transport kleiner is. Ook het risico op vervreemding zou normaal gezien kleiner moeten zijn, alhoewel professionele conservator-restorers hier alle noodzakelijke maatregelen voor nemen.

Wat gebeurt er na de curatieve conservering?

Na de curatieve conservering volgt normaal gezien een aansluitende preventieve conservering. Deze is ook weer afhankelijk van diverse factoren: de huisvesting van het object of de collectie, de manier van bewaren, de aard van de objecten…

Als voorbeeld geven we het geval van een schimmelaantasting op meubelen ten gevolge van opstijgend vocht uit de grond. Deze oorzaak, die bouwkundig is, moet eerst worden aangepakt en verholpen vooraleer men er kan aan denken om het object of de collectie terug in deze ruimte te brengen. Indien zou blijken dat de toestand in de ruimte niet verbeterd is, ook na een ingreep, mogen de betrokken objecten niet meer terug op hun oude plaats gezet worden, maar zal men een nieuwe locatie moeten zoeken.

Het heeft geen zin om een behandeling te laten uitvoeren op een object of een collectie wanneer men deze, na behandeling, terug in identieke omstandigheden brengt waar het risico op een nieuwe aantasting voorspelbaar is.

Voorbeelden van curatieve conservering

Behandeling

Foto: behandeling papier (Guy De Witte)

CURCON paneel

Foto: ingreep op paneelschilderij (Bart Verbeke)

Naaien katern

Foto: vastzetten losse katern (Guy De Witte)

Schip

Foto: behandeld scheepswrak (Guy De Witte)

ONZE SPONSORS

cami_nv_logo   truvue-weblogo

LOGO DE ZILVEREN PASSER

 

2 gedachten over “Curatieve Conservering

  1. Hilde Wauters

    A real pro with the heart at the right place and a longlifetime knowledge and experience one can be really proud of! A shame that our politics cut down the possibilities of good work for the next generation. If you need good craftsmanscale and professional advice, make contact with De Zilveren Passer.

  2. Wim Cypers

    Thanks for the information. Good to see there are still people that care about conservation of our heritage for future generations and help others to do so.

    Thanks

Reacties plaatsen niet mogelijk.