Het begrip “conservation” werd door ICOM-CC verfijnd door het onder te verdelen in “preventive conservation”, “remedial conservation” en “restoration”. Vandaag gaan we verder in op de term “preventive conservation”.

ICOM-CC definieert “preventive conservation” als volgt:

“all measures and actions aimed at avoiding and minimizing future deterioration or loss. They are carried out within the context or on the surroundings of an item, but more often a group of items, whatever their age and condition. These measures and actions are indirect – they do not interfere with the materials and structures of the items. They do not modify their appearance.”

Preventieve conservering wordt dus gedefinieerd als alle maatregelen die men treft en acties die men onderneemt met het doel verder verval of verlies te vermijden of te beperken tot het minimum. Ze worden uitgevoerd binnen de context of op de onmiddellijke omgeving van een object of een groep objecten (collecties) ongeacht de ouderdom of de conditie ervan. Deze maatregelen en acties zijn indirect – ze interfereren niet met de samenstellende materialen en structuur van de objecten. Ze veroorzaken geen verandering in het uitzicht ervan.

Als voorbeelden geeft ICOM-CC:

“Examples of preventive conservation are appropriate measures and actions for registration, storage, handling, packing and transportation, security, environmental management (light, humidity, pollution and pest control), emergency planning, education of staff, public awareness, legal compliance.”

Als voorbeelden van preventieve conservering worden hier een aantal vereiste en geschikte maatregelen en acties aangehaald die verband houden met registratie, bewaren, manipuleren, verpakken en transporteren en beveiligen van collecties. Hieronder valt ook het beheer van bewaaromstandigheden (zoals licht, vochtigheid, pollutie en het in toom houden van dierlijke aanwezigheid), een calamiteitenplan, de vorming van personeel, de bewustmaking van het publiek en het beantwoorden aan wettelijke verplichtingen. De voorbeelden die hier worden aangehaald zijn exemplatief en niet limitatief.

Wie kan aan preventieve conservering doen?

In de praktijk komt het er op neer dat preventieve conservering een gedeelde verantwoordelijkheid is waarbij niet alleen beheerders, personeel en conservator-restorers betrokken zijn, maar ook onderzoekers, gebruikers, ontwerpers, architecten, ingenieurs, technisch personeel en het grote publiek. Beleidsmensen spelen eveneens een cruciale rol in het geheel omdat zij materiële en financiële steun kunnen verlenen om preventieve conservering mogelijk te maken.

Wat zijn de kosten voor preventieve conservering?

Dit hangt af van de genomen maatregelen. Sommige maatregelen kosten weinig of niets. Andere vragen een relatief grotere investering afhankelijk van de grootte van de collectie(s). De meest ingrijpende maatregelen die te maken hebben met de infrastructuur en het gebouw vragen over het algemeen een substantieel budget dat niet door iedereen kan geleverd worden zonder een bundeling van krachten.

Maatregelen die weinig of niets kosten

Bewustmaking van gebruikers hoeft weinig of niets te kosten. Een gebruiker advies geven in het omgaan met collectiestukken kan door een medewerker in een leeszaal of consultatiekamer gegeven worden. Waar nodig kan het ter beschikking stellen van handschoenen om de stukken te hanteren of een kussen om een object te ondersteunen reeds veel schade vermijden.

DSC01571

DSC01594

Maatregelen die een grotere investering vergen

Een goede manier om collectiestukken te bewaren is het verpakken ervan in zuurvrij materiaal. Zuurvrij papier en dozen moeten steeds in de volle dikte zuurvrij zijn en voor veel collectiestukken ook liefst gebufferd. Dozen moeten steeds aangepast zijn aan het soort object dat erin verpakt wordt. De kostprijs van een inpakproject zal onder andere afhangen van het aantal objecten in de collectie. We komen hier later nog op terug.

Flappendoos

Maatregelen die een grote tot zeer grote investering vragen

Hier gaat het onder andere over het gebruik van aangepaste vitrines en tentoonstellingskasten in een tentoonstelling of museum. Een ander voorbeeld is het inrichten van een geschikte depotruimte. Het depotmeubilair moet aangepast zijn aan de noden van de collecties, efficiënt zijn in gebruik en geen schade veroorzaken aan de objecten.

Ladenkasten

SPONSORS

cami_nv_logo  truvue-weblogo

LOGO DE ZILVEREN PASSER